«Կանանց պայքարը․ հետահայաց նամակներ»
ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ․ հետահայաց նամակներ» Լուսանկարների եւ նամակ-հոդվածների շարքը Երեւանի Զվարթնոց օդանավակայանում
Մարտի 13-ից ապրիլի 3-ը «ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ․ հետահայաց նամակներ» Լուսանկարների եւ նամակ-հոդվածների շարքը ցուցադրվում է Երեւանի Զվարթնոց օդանավակայանում։ Ցուցադրությունն իրականացվել է ArtAm Gallery -ի եւ պատկերասրահի ղեկավար Արմինե Թումանյանի հետ համագործակցության արդյունքում։ Լուսանկարչական այս ցուցադրությունը յուրահատուկ նախագիծ է, որը ներկայացնում է տարբեր ոլորտներում հաջողության հասած, բայց նաեւ իրենց կյանքի տարբեր փուլերում դժվարությունների բախված կանանց պատմություններ։ Կյանքի…
«ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ» լուսանկարչական ցուցահանդես
«ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ․ հետահայաց նամակներ» Լուսանկարների եւ նամակ-հոդվածների ցուցադրություն Կյանքի հարվածների ու դժվարությունների դեմ կանգնած ԿԱՆԱՅՔ, որոնք անցել են անդառնալի կորուստների, պատերազմի, բռնության, հիվանդության, հանրային անտարբերության ու խտրականության միջով, բայց պայքարել են ու իրենց պայքարով ապրեցրել նաեւ այլոց։ Լուսանկարների եւ հետահայաց նամակների ցուցադրությունը յուրահատուկ նախագիծ է, որը ներկայացնում է տարբեր ոլորտներում հաջողության հասած, բայց նաեւ իրենց…
„ომში დაღუპული ჩემი მეუღლისა და შვილის ხსოვნის გამო ჩვენ უნდა ვიცოცხლოთ“
English below „ომში დაღუპული ჩემი მეუღლისა და შვილის ხსოვნის გამო ჩვენ უნდა ვიცოცხლოთ“ „1993 წელს შენ დაიღუპე, 2020 წელს ჩვენი უფროსი ვაჟი, დანარჩენი ორი კი მძიმედ დაშავდა. ყველაფერი დავკარგეთ და ახლა გაურკვევლობაში ვეძებთ იმედს. არადა, რა მშვენიერი და უდარდელი უნდა ყოფილიყო ჩვენი ერთობლივი ცხოვრება, როცა ჰადრუთის რაიონის სოფელ ჰოღერიდან ჩამოვედი მეზობელ სოფელ მარიამაძორში ჩემი გათხოვილი…
„რანაირად? როგორ შეიძლება გოგო ომში წავიდეს…“
„რანაირად? როგორ შეიძლება გოგო ომში წავიდეს…“ „დედა, როცა პანდემია დაიწყო და სოფელში ჩამოვედი, შენთან და მამასთან გატარებული დრო ჩემი ყველაზე ნათელი მოგონებაა იმ ბნელი კოვიდიანი დღეებიდან. ჩემი ვირტუალური რეალობა შეცვალა თქვენმა უგემრიელესმა ჩაიმ, ჩვენმა გრძელიმასაუბრებიმა, რომელიც ასე ძალიან მენატრებოდა. დიახ, სამედიცინოზე სწავლა რთულია და უმეტესად ხარბად მოითხოვს იმ დროს, რომელიც შეიძლებოდა შენთან გამეტარებინა. სოფელში დილა…
„საკუთარ თავზე აიღე ნაჯახის დარტყმა, რათა მე მეცოცხლა და მებრძოლა, დედა.“ ოჯახში ძალადობის შეუქცევადი შედეგები
English below „საკუთარ თავზე აიღე ნაჯახის დარტყმა, რათა მე მეცოცხლა და მებრძოლა, დედა.“ ოჯახში ძალადობის შეუქცევადი შედეგები „ნაჯახის დარტყმა საკუთარ თავზე აიღე და ჩემი სიცოცხლის გადარჩენით საშუალება მომეცი დედობის სიხარულითაც დავმტკბარიყავი, დედა. შენი სიცოცხლე დათმე იმისთვის, რომ მე განვაგრძო ცხოვრება და ბრძოლა სამართლიანობისთვის, ჩემი შვილის კეთილდღეობისთვის, ჩემი უფლებებისთვის და დავეხმარო სხვა ქალებს, რომ არასოდეს დანებდნენ…
„განათლება არ ეწინააღმდეგება ჩვენს ტრადიციებს“: ეზიდი გოგონებს ჯერ კიდევ უწევთბრძოლა განათლების მისაღებად
„განათლება არ ეწინააღმდეგება ჩვენს ტრადიციებს“: ეზიდი გოგონებს ჯერ კიდევ უწევთბრძოლა განათლების მისაღებად 21 წლის ლენა მირზოიანი არარატის ოლქის ღუკასავანის თემიდანაა. როგორც თავად ამბობს, არცსახელით და არც გვარით არ გამოირჩევა, როგორც ეზიდი, ამიტომაც გაცნობისთანავე წარმოაჩენსთავის ეროვნებას, რომლითაც ყოველთვის ამაყობს. ლენა ერთადერთია თავის თემში, რომელმაც„გაბედა“ უმაღლესი განათლების მიღება და ახლა უნივერსიტეტში სწავლის პარალელურადაქტიურ ცხოვრებას ეწევა, მრავალ სტუდენტურ…
„საზოგადოების უსამართლო სტერეოტიპები ან საბოლოოდ გვტეხს, ან საოცრად გვაძლიერებს,იმის დასამტკიცებლად, რომ მე ეს შემიძლია“
ქალთა ბრძოლა „საზოგადოების უსამართლო სტერეოტიპები ან საბოლოოდ გვტეხს, ან საოცრად გვაძლიერებს,იმის დასამტკიცებლად, რომ მე ეს შემიძლია“ „ბუ ბი თოის“ ხელნაკეთი სათამაშოების კომპანიის დამფუძნებელმა, 26 წლის არმინემელიქიანმა მიუხედავად მისი შეზღუდული შესაძლებლებებით გამოწვეული მრავალიპრობლემისა, წარმატებას მიაღწია თავის საყვარელ საქმეში, შექმნა საკუთარი ოცნების სამუშაო და ბიზნესი. „არც კი მახსოვს, რა გერქვა, მაგრამ ჩემს ცხოვრებაში სწორედ შენ შემოიტანე ყველაზე დიდიცვლილება.…
“ერთ დღეს გავიღვიძე და ვიგრძენი, რომ სიარული არ შემეძლო… მაგრამ ამან ვერ გამტეხა,სრულფასოვნად ცხოვრება ვისწავლე”
არცახის მარტუნის რაიონის სოფელ კოლხოზაშენში დაბადებული არფინე ჰარუთიუნიანივერასდროს წარმოიდგენდა, რომ 14 წლის ასაკში ერთ ჩვეულებრივ დღეს გაიღვიძებდა დაჩანთით სკოლაში წასვლის ნაცვლად ზურგის ძლიერი ტკივილის გამო ლოგინში უმოძრაოდდაწოლა მოუწევდა, ხოლო რამდენიმე საათში ექიმებისგან მოისმენდა, რომ სიარულს ვერასდროს შეძლებდა. მაგრამ მოულოდნელმა ავადმყოფობამ და ერთ დღეში შეცვლილმარეალობამ არფინე კი ვერ გატეხა, არამედ საშუალება მისცა მას ოპტიმიზმით განმსჭვალულიყო და…
22 years of daily violence, humiliation and HIV
English below „შენ, ალბათ, დავიწყებული გაქვს ჩვენი პირველი შეხვედრა, მაგრამ მე დეტალებიც კიმახსოვს. ყვავილებიანი კაბა მეცვა, თმა მოკლედ მქონდა შეჭრილი და შუბლზე ოდნავ ჩამოყრილი.. შემდეგ მთხოვდი ხოლმე, თმა გამეზარდა, ალბათ, იმიტომ, რომგანრისხებისას ერთი ოთახიდან მეორეში თმით თრევა უფრო ადვილი ყოფილიყო. მაშინ16 წლის ვიყავი, ბაქოდან სომხეთში ახალი გადასულები ვიყავით. ამის შემდეგ თითქოსმუდმივ ლტოლვილად ვიქეცი: ჩემი ადგილი …
„არ არსებობს ქალის ან მამაკაცის საქმე: უნდა დავძლიოთ სტერეოტიპები და წინ ვიაროთ”
მარგარიტა ავეტისიანი წარმატებული მევენახეა. მიწაზე მუშაობა და მაცოცხლებელი ბრძოლა46 წლის ასაკში დაიწყო, როცა ქმარი მოულოდნელად გარდაეცვალა და ყველაფერი ერთ წამშითავზე დაენგრა, ვენახის მოვლის მძიმე შრომაც მას დააწვა მხრებზე. მევენახე ქალის გზართული იყო: ეჭვით ყურება, უთანასწორო კონკურენცია, დისკრიმინაცია, მაგრამ ყველაფრისდაძლევა შესაძლებელია, თუ ფეხზე დგომის დაუოკებელი სურვილი არსებობს. „ყოველთვის გვეუბნებოდი, რომ მიწა შეგვინახავს, ვენახით ვიცხოვრებთ. და ასეც…
„სასოწარკვეთის დრო არ მაქვს, ვიბრძვი და არა მარტო საკუთარი თავისთვის, არამედსხვებისთვისაც“
„სასოწარკვეთის დრო არ მაქვს, ვიბრძვი და არა მარტო საკუთარი თავისთვის, არამედსხვებისთვისაც“ კარინე გრიგორიანი დაბადებისას განვითარებული ინფანტილური ცერებრალური დამბლის შედეგად შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირია. ექიმები ცდილობდნენ მშობლების დარწმუნებას, რომ უარი ეთქვათ ახალშობილზე, ეუბნებოდნენ, რომ ის ვერ იცოცხლებს ანსაუკეთესო შემთხვევაში სიცოცხლის ბოლომდე ინვალიდი იქნება. მშობლებისგადაწყვეტილება იყო ცალსახა: ბავშვი უნდა დარჩენილიყო ოჯახში, სიყვარულითა დამზრუნველობით აღსავსე გარემოში. კარინე არა…
„ჩემი ოცნებაა ჩვენი სოფლების რეალობა შევცვალო“ — უნდა იმოქმედო და არ დანებდე.
„ჩემი ოცნებაა ჩვენი სოფლების რეალობა შევცვალო“ — უნდა იმოქმედო და არ დანებდე. სოფელ აზატანში დაბადებული ესთერ გრიგორიანი თავისი მაგალითით ამტკიცებს, რომ ვერცსტერეოტიპები და ვერც დაბრკოლებები ვერ დათრგუნავს ქალებსა და გოგოებს, თუ მათ სჯერათდა ენდობიან საკუთარ შესაძლებლობებს და ასევე მოუწოდებენ სხვებს, რომ არ მოექცნენ იმჩარჩოში, რომელიც „ძლიერმა საზოგადოებამ“ ქალებისთვის შექმნა. „ჩვენს ოჯახში ნაბოლარა ქალიშვილი ვარ… როცა…
ხელმძღვანელი ქალის ბრძოლა. “ეს შენი ადგილი არაა, ბეჭედი ჩააბარე, დატოვე და წადი…”
ხელმძღვანელი ქალის ბრძოლა. “ეს შენი ადგილი არაა, ბეჭედი ჩააბარე, დატოვე და წადი…” ჰასმიკ ღარაგოზიანი, რომელმაც ისტორიის ფაკულტეტზე ჩააბარა და ჯარისკაცობაზეოცნებობდა, 2018 წლის მარტიდან სიუნიქის რაიონის ტათევის თემის ჰალიძორის დასახლებისადმინისტრაციული ხელმძღვანელის თანამდებობას იკავებს. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებში მუშაობის გამოცდილება მან ჯერ კიდევდაბადების ადგილიდან, სისიანის რაიონის სოფელ ჰაცავანში მიიღო, სადაც მდივნადმუშაობდა. დაქორწინების შემდეგ გადავიდა ჰალიძორში და განაგრძო მუშაობა…
It was through education that I truly got to know and appreciate my nationality
English below ქალთა ბრძოლა რეტროსპექტული წერილები რეალურად სწორედ განათლების მეშვეობით გავიცანი და დავაფასე ჩემი ეროვნება „ბავშვობიდანვე ზუსტად ვიცოდი, რომ ცხოვრებაში რა გზაც უნდა გამევლო, ჩემთვის ორიმნიშვნელოვანი ღირებულება უნდა ყოფილიყო უცვლელი: ეზიდად უნდა დავრჩენილიყავი და განათლება უნდა მიმეღო. მე ასე აღმზარდეს. ჩემი ოჯახი არასდროს ყოფილა უკიდურესად ტრადიციული, მაგრამ ეზიდებისგან და ეზიდიზმისგან მოწყვეტილები არასდროს ვყოფილვართ. ერი…
Teacher at the Border: Memories of unfinished war in Karvatchar
English below ქალთა ბრძოლა რეტროსპექტული წერილები საზღვრის მასწავლებელი: მოგონებები დაუმთავრებელ ომზე ქარვაჭარში 32 წლის თამარა გრიგორიანი ჟურნალისტია, ინგლისურის სპეციალისტი. 9 წლის წინ, მეუღლესთან ერთად, გადაწყვიტა საცხოვრებლად გადასულიყო ქარვაჭარში, ბავშვებისთვისახალი საგანმანათლებლო შესაძლებლობების შექმნის მიზნით. მთელი ომი ქარვაჭარში გაატარა იმის მოლოდინით, რომ მოსწავლეები მალე დაბრუნდებოდნენ და ახალი გაკვეთილებით მათ ომის იარებს მოუშუშებდა. „ჩვენ გასულ შემოდგომაზე უნდა შევხვედროდით,…
Beating cancer and starting life over
ქალთა ბრძოლა წარსულის ამსახველი წერილები კიბოს დამარცხება და ცხოვრების თავიდან დაწყება „გამარჯობა, როგორ ხარ?! დაახლოებით ერთი წელი გავიდა ჩვენი დაშორებიდან. დამიჯერე, ხანდახან მენატრება ჩემი და შენი ერთად ყოფნა. შენთან ერთად იმ თვეებში ბევრი რამის სწავლამოვასწარი. რაც უფრო ქრებოდი და მიდიოდი, მით უფრო ვპოულობდი ჩემს თავს, მეცვლებოდაშეხედულებები და წარმოდგენები სამყაროსა და ცხოვრების შესახებ. რაც უფრო მშორდებოდი,…
შშმ ბავშვების მშობლებო, არასოდეს დანებდეთ, უნდა იმოქმედოთ
შშმ ბავშვების მშობლებო, არასოდეს დანებდეთ, უნდა იმოქმედოთ 43 წლის კარინე ჰარუთიუნიანმა 16 წლის წინ ნანატრი ვაჟი გააჩინა, მაგრამ ვერ წარმოიდგენდა, რომბავშვს შესაძლოა სმენის პრობლემა ჰქონოდა. თვეების შემდეგ გამოვლენილმა პრობლემამ კარინეს და მის ოჯახს ყოველდღიური ბრძოლის უნარიგამოუმუშავა, რომლის შედეგსაც უკვე იღებენ. 16 წლის ბიჭი დამოუკიდებლად ჩაირიცხა ქვეყნის ერთ—ერთ საუკეთესო სასწავლებელში და არამხოლოდ ესმის და საუბრობს, არამედ…
Inna’s family lost everything in the 44-day war
English below 48 წლის ინა სარგსიანი ჰადრუთიდანაა, სადაც ომის დაწყებამდე მცირე საოჯახო ბიზნესი ჰქონდა, ყველამ იცოდა ინას ცნობილი ფახლავისა და ქადას გემო. 44-დღიანი ომის შედეგად ინას ოჯახმა ყველაფერი დაკარგა. „გასვლისას კარი ღია დავტოვე… კარი ღია დავტოვე, იმიტომ რომ შენი კარი ყოველთვის ღია იყო შემომსვლელთათვის და არა გამსვლელთათვის. შენი დიდი, ლამაზი, გულღია ეზო, რომელიც სავსე იყო…
Being deaf is not a stigma, we are also the citizens of this country, like others.
English below ქალთა ბრძოლა წარსულის ამსახველი წერილები “მახსოვს, მზიანი დღე იყო. გაზაფხულის ერთ-ერთი თბილი დღე. დედაჩემი ნაწნავს მიკეთებდა, ჩემიძმა კი ჩვენს გვერდით თამაშობდა. მან ჩემს ძმას რაღაც უთხრა. დედაჩემის ხმა იყო ბოლო ხმა, რომელიც მოვისმინე. ამის შემდეგ „სმენის სამყარო“ ჩემთვის რაღაცნაირად დაიხურა. ბავშვობისხმა ჩემთვის ყოველთვის ბუნების ხმასთან ასოცირდება, არც ვიცი რატომ”. გრეტა ავაგიანი სმენის პრობლემის…
Dual discrimination. The struggle of women with disabilities
English below ქალთა ბრძოლა წარსულის ამსახველი წერილები 31 წლის გოჰარ ნავასარდიანს მოზარდობის პერიოდში ავადმყოფობისა და არასწორი მკურნალობის შედეგად საყრდენ—მამოძრავებელი სისტემის ფუნქციის პრობლემები შეექმნა. მიუხედავად ამისა, გოჰარი თავისი მიღწევებითა და ურყევი ოპტიმიზმით ამტკიცებს,რომცხოვრებაში ვერანაირი დაბრკოლება ვერ შეაჩერებს ადამიანს მიზნის მისაღწევად. „ზამთარი იყო, როდესაც ერთმანეთი „გავიცანით“. მახსოვს იმ დღეს პირველად მოთოვა. მამამ ის სახლში მოიყვანა და…
THE STRUGGLE OF WOMEN։ Retrospective letters
English below ქალთა ბრძოლა წარსულის ამსახველი წერილები კარინე ავანესიანი 44-დღიანი ომის დროს მოხალისედ გაემგზავრა არცახში სამედიცინო დახმარების გაწევისა და ექიმი კოლეგების დასახმარებლად. იმ დღეს კარინეს დედა ვერც კი წარმოიდგენდა, რომ მისი შვილი 25-ე საიუბილეო დაბადების დღეს სტეფანაკერტის საავადმყოფოში ყუმბარების აფეთქების ფონზე შეხვდებოდა. „ხანდახან მოვდიოდი შენთან, რომ აღვფრთოვანებულიყავი შენი სისპეტაკით და იმ ადამიანებით, რომლებიც ბავშვივით განებივრებდნენ.…
Living in a wheelchair and being a mother. “The scariest response from the doctors was how a woman in a wheelchair could be pregnant…”
English below წარსულის ამსახველი წერილები შეზღუდული შესაძლებლობების ქონა არ არის დაბრკოლება. „ყველაზე საშინელი იყო ექიმებისრეაქცია, თუ როგორ შეიძლება შშმ ქალი იყოს ორსულად…“ 31 წლის არევ მელქონიანს ბავშვობიდან შეზღუდული აქვს გადაადგილების უნარი, მაგრამ ამასარასდროს შეუშლია ხელი მისთვის წარმატებებისთვის მიეღწია დაბრკოლებებთან ყოველდღიურიბრძოლითა და სტერეოტიპების მსხვრევით. “ოფისში ვიყავი, მივლინებისთვის ვემზადებოდით დასაშინლად არეული დღე მქონდა — უამრავი საქმე და…
THE STRUGGLE OF WOMEN: the mother who lost her son in the war got a new hope for living
English below ქალთა ბრძოლა “ომში შვილდაკარგულ დედას სიცოცხლის ახალი იმედი გაუჩნდა“ 44-დღიან ომში ერთადერთი ვაჟის დაკარგვის შემდეგ, 42 წლის კარინე ჰაკობიანი ვერწარმოიდგენდა, რომ ოდესმე სახეზე ღიმილი და სიხარულის ცრემლები მოადგებოდა. 19 წლისვაჟის, სარგის დანოიანის დაღუპვის შემდეგ გაუსაძლისი ტკივილის მქონე კარინე კვლავ გახდადედა. დანიელის დაბადებამ კარინეს სიცოცხლეს ახალი იმედი და სინათლის სხივი მოუტანა. დღეს, უფროსი ვაჟის…
THE STRUGGLE OF WOMEN: “Because I had you, mother”
English below “იმიტომ, რომ მე შენ მყავდი, დედა“ როცა 63 წელი საკუთარი ფეხით სიარული არ შეგიძლია, მაგრამ ამ 63 წლის განმავლობაშიყოველდღიურად იბრძვი საკუთარი ოცნებების ასრულებისა და ბედნიერი ცხოვრებისთვის. ცნობილი ოფთალმოლოგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, ოფთალმოლოგიის კლინიკისპროფესორი ალლა ჰოვჰანნისიანი 6 წლის ასაკში პოლიომიელიტით დაავადდა, რამაც ქვედა კიდურების დამბლა გამოიწვია. „ჩემს თავს არ ვთვლი ძლიერად, მიუხედავად იმისა, რომ…
Թբիլիսիի պետական համալսարանում կայացավ «ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ․ հետահայաց նամակներ» խորագիրը կրող լուսանկարների եւ նամակ-հոդվածների ցուցադրությունը
Թբիլիսիի պետական համալսարանում կայացավ «ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ․ հետահայաց նամակներ» խորագիրը կրող լուսանկարների եւ նամակ-հոդվածների ցուցադրությունը։ Լուսանկարների եւ տեքստերի (հետահայաց նամակներ) այս յուրահատուկ նախագիծը ներկայացնում է կյանքի հարվածների ու դժվարությունների դեմ կանգնած կանանց, որոնք անցել են պատերազմի, կորուստների, բռնության, հիվանդության, հանրային անտարբերության ու խտրականության միջով, բայց պայքարել են ու իրենց պայքարով ապրեցրել նաեւ այլոց։ Հերոսներն իրենք են…
«Պատկերացնո՞ւմ ես, անցնում ես Շուշիի կողքով ու չես մտնում․․․»
59-ամյա Ջուլիետտա Առուստամյանը երկու անգամ անցել է փախստականի դժվար ճանապարհով՝ թողնելով ամեն բան երբեմնի հայրենի բնակավայրում։ Ու չնայած մեծ դժվարություններին, չի հուսալքվում, շարունակում է աշխատել ու աջակցել այլոց։ «Մամ, կներես, որ չեմ գալիս։ Շիրիմդ մնաց Շուշիում․․․ քո շիրիմը, պապայի, քույրիկի․․․Մամ, ամեն բան մնաց Շուշիում․ կապերը, ծանոթությունները, սաղ մնաց էնտեղ․․․ ոչ մի բան չվերցրի. է՛լ ձեր…
«Կրթությունը մեր ավանդույթներին չի հակասում»․ եզդի աղջիկները կրթություն ստանալու համար դեռ պետք է պայքարեն
21-ամյա Լենա Միրզոյանը Արարատի մարզի Ղուկասավան համայնքից է։ Ինչպես ինքն է ասում՝ ո՛չ անունով, ո՛չ էլ ազգանունով չի տարբերվում որպես եզդի, դրա համար էլ ծանոթության հենց սկզբից ներկայացնում է ազգությունը, որով միշտ հպարտանում է։ Լենան իր համայնքի եզակին է, ով «համարձակվել է» ստանալ բարձրագույն կրթություն և այժմ համալսարանական ուսմանը զուգահեռ վարում է ակտիվ կյանք, մասնակցում…
«Հասարակության անարդար կարծատիպերը մեզ կամ կոտրում են, կամ էլ զարմանալիորեն ուժեղացնում՝ ապացուցելու, որ ԵՍ ԿԱՐՈՂ ԵՄ»
Բու — Բի Թոյս / Bu-Bi Toys ձեռագործ խաղալիքների ընկերության հիմնադիր 26-ամյա Արմինե Մելիքյանը, չնայած հաշմանդամություն ունենալու հետևանքով բազմաթիվ խնդիրների է բախվել, բայց հաջողել է իր սիրելի գործում՝ ինքն իր համար ստեղծելով իր երազանքի աշխատանքն ու բիզնեսը։ «Ես նույնիսկ չեմ հիշում, թե ինչ անուն ունեիր, բայց իմ կյանքի ամենամեծ փոփոխությունը հենց դու բերեցիր։ Փոքր տարիքում…
«Մի օր արթնացա ու զգացի, որ քայել չեմ կարողանում․․․ բայց դա ինձ չկոտրեց, ես սովորեցի ապրել լիարժեք կյանքով»
Արցախի Մարտունու շրջանի Կոլխոզաշեն գյուղում ծնված Արփինե Հարությունյանը երբեք չէր կարող պատկերացնել, որ 14 տարեկանում մի սովորական օր կարթնանա և դպրոցական պայուսակը վերցնելու ու դպրոց գնալու փոխարեն մեջքի սաստիկ ցավից ստիպված կլինի անշարժանալ, պառկել անկողնում, իսկ ժամեր անց բժիշկներից կլսի, որ այլևս քայլել չի կարողանալու։ Սակայն, անսպասելի հիվանդությունը, մեկ օրում փոխված իրականությունը ոչ միայն Արփինեին…
Պատերազմում որդուն կորցրած մայրն ապրելու նոր հույս է ստացել
42-ամյա Կարինե Հակոբյանը 44-օրյա պատերազմում միակ որդուն կորցնելուց հետո չէր կարող պատկերացնել, որ իր դեմքին երբևէ ժպիտ ու ուրախության արցունքներ կհայտնվեն։ Կարինեի 19-ամյա որդու՝ Սարգիս Դանոյանի զոհվելուց հետո ցավի ու դառը տառապանքների մեջ կրկին մայրանալը և Դանիելի ծնունդը հույս ու լույս է բերել Կարինեի կյանք։ Ավագ որդու մասին անընդմեջ հուշերն ու կսկիծը այսօր միախառնվել են…
«Որովհետև ես ունեի քե՛զ, մայրիկ»
63 տարի չկարողանալ քայլել սեփական ոտքերով, սակայն 63 տարի ամեն օր պայքարել սեփական երազանքներն իրականացնելու եւ երջանիկ կյանքով ապրելու համար: Ճանաչված ակնաբույժ, բժշկական գիտությունների դոկտոր, ակնաբուժական կլինիկայի պրոֆեսոր Ալլա Հովհաննիսյանը 6 տարեկանում պոլեոմելիտ էր վարակվել, որի հետևանքը ստորին վերջույթների անդամալուծությունն էր: «Ես ինձ ուժեղ չեմ համարում, թեև ուրիշները դա ինձ շատ են ասում: Ժամանակ առ…
«Չկա կնոջ կամ տղամարդու գործ․ պետք է հաղթահարել կարծրատիպերն ու առաջ գնալ»
Մարգարիտա Ավետիսյանը հաջողակ խաղողագործ է։ Հողի հետ կռիվն ու կենսատու պայքարը սկսեց 46 տարեկանում, երբ ամուսինը հանկարծամահ եղավ ու մեկ օրում ամեն ինչ փլվեց, նրա ուսերին մնաց նաեւ խաղողի մշակման ծանր գործը։ Կին խաղողագործի ճանապարհը դժվար էր՝ թարս հայացքներ, մրցակցության անհավասարություն, խտրականություն, բայց ամեն ինչ հաղթահարելի է, եթե կա ոտքի կանգնելու աննկուն կամք։ «Դու միշտ…
ՄԻԱՎ-ը դատավճիռ չէ. ապրել ու պայքարել է պետք
32-ամյա Անահիտը (անունը փոխված է) հինգ տարի առաջ բացահայտեց, որ ՄԻԱՎ վարակակիր է։ Ենթադրում է, որ վարակվել է անկանոն սեռական հարաբերություններ ունեցող ամուսնուց։ Չնայած դժվարություններին ու վտանգներին, կինը ռիսկի է դիմել ու լույս աշխարհ բերել երկրորդ երեխային։ Այժմ խնամում է երկու երեխաներին, պարտաճանաչ ընդունում համապատասխան բուժումը, վստահեցնում, որ վարակի հետ հաշտ է ու կոչ է…
«Ես հուսահատության ժամանակ չունեմ, պայքարում եմ ու արդեն ոչ միայն ինձ համար, այլ նաև այլոց»
Կարինե Գրիգորյանը հաշմանդամություն է ձեռք բերել ծնվելու պահին՝ մանկական ուղեղային կաթվածից: Բժիշկները ծնողներին փորձել են համոզել հրաժարվել նորածնից հաճախ հնչող խոսքերով՝ չի ապրելու կամ լավագույն դեպքում ամբողջ կյանքում հաշմանդամ է լինելու: Ծնողների որոշումը եղել է միանշանակ` երեխան պետք է մնա ընտանիքում և շրջապատված լինի սիրով ու հոգատարությամբ: Կարինեն ոչ միայն ապրում…
Կին ղեկավարի պայքարը․ «սա քո տեղը չի, կնիքը հանձնի, թո՛ղ, գնա՛․․․ »
Կին ղեկավարի պայքարը․ «սա քո տեղը չի, կնիքը հանձնի, թո՛ղ, գնա՛․․․ » Պատմական ֆակուլտետ ընդունված ու զինվորական դառնալ երազող Հասմիկ Ղարագոզյանը Սյունիքի մարզի Տաթև համայնքի Հալիձոր բնակավայրի վարչական ղեկավարի պաշտոնը զբաղեցնում է 2018 թվականի մարտից: Տեղական ինքնակառավարման մարմիններում աշխատելու փորձը ձեռք էր բերել դեռևս ծննդավայրից՝ Սիսիանի Հացավան գյուղից, որտեղ աշխատել է որպես աշխատակազմի քարտուղար։ Ամուսնալանուց…
«Մեր գյուղերի իրականությունը փոխելն իմ երազանքն է»․
«Մեր գյուղերի իրականությունը փոխելն իմ երազանքն է»․ պետք է գործել ու չհանձնվել Ազատան գյուղում ծնված Եստեր Գրիգորյանն իր օրինակով ապացուցում է, որ ո՛չ կարծրատիպերը, ո՛չ էլ խոչընդոտները չեն կարող ընկճել կանանց ու աղջիկներին, եթե նրանք հավատում են ու վստահում սեփական ուժերին, նաև քաջալերում են մյուսներին՝ չհայտնվել կաղապարի մեջ, այն կաղապարի, որ «համայնքը զորավոր» սահմանել է…
Հաշմանդամություն ունեցող երեխաների ծնողե՛ր, երբե՛ք չհուսահատվեք, գործել է պետք
43-ամյա Կարինե Հարությունյանը 16 տարի առաջ լույս աշխարհ բերելով շատ սպասված որդուն, չէր էլ մտածում, թե հնարավոր է երեխան լսողության խնդիր ունենա։ Ամիսներ անց բացահայտված խնդիրը Կարինեին ու ընտանիքին ստիպեց ամեն օր պայքարել։ Պայքարի պտուղները կինն արդեն քաղում է․ 16-ամյա որդին այժմ ինքնուրույն ընդունվել է երկրի լավագույն կրթօջախներից մեկը, և ոչ միայն լսում է ու…
«Հանուն պատերազմում զոհված ամուսնուս և որդուս հիշատակի պետք է ապրենք»
60-ամյա Արինա Դադայանն արցախյան երկու պատերազմներում կորցրել է ամուսնուն և որդուն, մյուս երկու տղաները ծանր վիրավորում են ստացել։ Հադրութի շրջանի Մարիամաձոր գյուղում ամեն ինչ կորցնելուց հետո փորձում է նոր կյանք ստեղծել թոռների համար Ստեփանակերտում։ «1993-ին դու զոհվեցիր, 2020-ին՝ մեր մեծ տղան, իսկ մյուս երկուսը ծանր վիրավորվեցին։ Կորցրինք ամեն բան ու հիմա անորոշության մեջ հույս ենք…
Տեղի ունեցավ «ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ․ հետահայաց նամակներ» լուսանկարների եւ նամակ-հոդվածների ցուցադրությունը
Դեկտեմբերի 9-ին «Հոդված 3» ակումբում տեղի ունեցավ «ԿԱՆԱՆՑ ՊԱՅՔԱՐԸ․ հետահայաց նամակներ» լուսանկարների եւ նամակ-հոդվածների ցուցադրությունը։ Կյանքի հարվածների ու դժվարությունների դեմ կանգնած ԿԱՆԱՅՔ, որոնք անցել են պատերազմի, կորուստների, բռնության, հիվանդության, հանրային անտարբերության ու խտրականության միջով, բայց պայքարել են ու իրենց պայքարով ապրեցրել նաեւ այլոց։ Հոդված 3 ակումբի նոր նախագիծը, որն իրականացվել է 4Պլյուս վավերագրական լուսանկարչության կենտրոնի…
«Ո՞նց, աղջիկը ո՞նց կարող է պատերազմ գնալ ․․․»
Տաթև Խաչատրյանը Քովիդ կենտրոնում կամավորություն էր անում, երբ սկսվեց պատերազմը։ Ինքն ու ուսապարկը լուռ պայմանավորվածությամբ հասան Ստեփանակերտ։ Արցախի տարածքների մի մասի` թշնամուն հանձնելու օրը հիվանդանոցում հերթապահության էր ու հենց այդ ժամանակ` իր տարեդարձի օրը կյանքը փոխվեց ու էլ երբեք նույնը չեղավ։ «Մամ, երբ համաճարակը սկսվեց ու ես եկա գյուղ, քո ու պապայի հետ անցկացրած ժամանակը…
Հենց կրթութան միջոցով ես իրականում ճանաչեցի ու գնահատեցի ազգությունս
27-ամյա Զեմֆիրա Քալաշյանը եզդի է։ Զեմֆիրան չի ընդունել համայնքի այն կարծիքը, թե կինը չպետք է սովորի և աշխատի։ Նա կարողացել է ստանալ բարձրագույն կրթություն, մասնագիտություն, համատեղում է ընտանեկան կյանքն ու աշխատանքը և վստահ է, որ հենց կրթության շնորհիվ է այսօր ավելի երջանիկ ու կայացած։ «Դեռ մանկուց ես հստակ գիտեի, որ կյանքում ինչ ճանապարհ էլ ունենամ,…
22 տարի ամենօրյա բռնություն, նվաստացում ու ՄԻԱՎ
48-ամյա Նարինեն (անունը փոխված է) 15 տարեկանում Սումգայիթյան ջարդերից հետո Բաքվից տեղափոխվել է Հայաստան: 16 տարեկանում ամուսնացել է ու 22 տարի բռնության ենթարկվել ամուսնու կողմից: Երկու որդիների մայրը դիմել է ոստիկանություն, սակայն, ապարդյուն, մի քանի անգամ փորձել է փախչել տնից, բայց ամուսինը բռնությամբ ու սպառնալիքներով վերադարձրել է տուն: Ամուսնու արարքները տարաբնույթ էին՝ ծեծից, սեռական բռնությունից…
«Կացնահարվեցիր, որ ես ապրեմ ու պայքարեմ, մա՛մ»․ ընտանեկան բռնության անդառնալի հետևանքներ
Թագուհի Մանսուրյանն ընտանեկան բռնության զոհ է։ Նախկին ամուսնու բռնությունների ու սպառնալիքների շղթան չկոտրվեց անգամ ամուսնալուծությունից հետո, կռիվներն ու վիրավորանքները շարունակական էին, ոստիկանության միջամտությունն՝ ապարդյուն, ու հերթական բռնությունն ավարտվեց սպանությամբ, կացնահարվեց Թագուհու մայրը՝ փորձելով պաշտպանել աղջկան ու թոռնիկին։ «Կացնի հարվածը քեզ վրա վերցրիր ու փրկելով կյանքս թույլ տվեցիր, որ ես էլ վայելեմ մայր լինելու բերկրանքը, մամ։…
Ապրել սայլակի վրա ու լինել մայր․ «ամենասարսափելին բժիշկների արձագանքն էր, թե՝ ինչպես կարող է անվասայլակով կինը հղի լինել․․․»
31-ամյա Արև Մելքոնյանը հաշմանդամություն է ձեռք բերել մանկության տարիներից, բայց դա երբեք չի խանգարել հասնել հաջողությունների՝ ամեն օր պայքարելով խոչընդոտների դեմ ու կոտրելով կարծրատիպերը։ «․․․Հղիությունս արկածներով լի է անցել: Ուրեմն երբ իմացա, որ հղի եմ, որոշեցի գնալ հետազոտման, որ հետո էլ հաշվառվեմ: Ընկերուհուս հետ գնացինք հիվանդանոց ու սկսվեց կինոն․․․ Նախ, բուժհաստատության շենքի առաջին աստիճանն արդեն…
«Սահմանի ուսուցիչը․ անավարտ պատերազմի հիշողությունները Քարվաճառում»
32-ամյա Թամարա Գրիգորյանը լրագրող է, անգլերենի մասնագետ։ 9 տարի առաջ ամուսնու հետո որոշել է ապրել Քարվաճառում, ստեղծել կրթական նոր հնարավորություններ երեխաների համար։ Ողջ պատերազմն անցել է Քարվաճառում` սպասելով, որ շուտով աշակերտները կվերադառնան ու իր նոր դասընթացով կսփոփի պատերազմի ցավը։ «․․․Նոյեմբերի իննին, արդեն սովորականի պես, ես ու Դավիթը տնից դուրս եկանք` հարևանների տներով շրջայց անելու: Տղամարդիկ…
«Գիշերը գաթայի խմոր էի հունցել, իսկ առավոտյան պատերազմ էր․․․ ու վառարանի փոխարեն աշխարհը վառվեց»
48-ամյա Իննա Սարգսյանը Հադրութից է, որտեղ մինչեւ պատերազմը փոքրիկ ընտանեկան բիզներ ուներ, բոլորը գիտեին Իննայի հայտնի փախլավայի ու գաթայի համը։ 44-օրյա պատերազմի հետևանքով Իննայի ընտանիքը կորցրեց ամեն ինչ։ Երեւան տեղափոխվելիս Իննան հետը վերցրել է միայն որդու նվիրած էլեկտրական հարիչն ու ընտանեկան բաղադրատոմսերի հին տետրակը։ Այսօր արդեն Երևանում Իննան շարունակում է սիրելի գործը․ քրոջ և ամուսնու…
Կանանց պայքարը․ հետահայաց նամակներ
Կարինե Ավանեսյանը 44-օրյա պատերազմի օրերին կամավոր մեկնեց Արցախ՝ բուժօգնություն տրամադրելու, օգնելու գործընկեր բժիշկներին։ Այդ օրը մայրն անգամ չէր կարող ենթադրել, որ դուստրն իր 25 ամյակը ռմբակոծվող Ստեփանակերտի հիվանդանոցում է դիմավորելու։ Պատերազմի օրերին Կարինեն դեռեւս ուսանում էր Երևանի պետական բժշկական համալսարանում, հիմա արդեն սովորում է Մոսկվայում, Ռիժիխի անվան կոլոպրոկտոլոգիայի ազգային բժշկական ֊հետազոտական կենտրոնում։ «Հոսպիտալը…այստեղ բոլոր վիրահատարանները…
«Կրկնակի խտրականություն. Հաշմանդամություն ունեցող կանանց պայքարը»
31-ամյա Գոհար Նավասարդյանը հենաշարժողական խնդրի է բախվել դեռահասության շրջանում՝ հիվանդության ու սխալ բուժման հետևանքով։ Սակայն Գոհարն իր ձեռքբերումներով ու անկոտրում լավատեսությամբ ապացուցում է, որ կյանքում որևէ խոչընդոտ չի կարող կանգնեցնել՝ նպատակներին հասնելու ճանապարհին։ «Մարդկանց դեմքի արտահայտությունից միշտ հասկանում ես՝ ինչ են զգում քո հանդեպ, երբ տեսնում են անվասայլակին: Կան մարդիկ, որ խղճում են, կան մարդիկ,…
Կանանց պայքարը․ հաղթել քաղցկեղն ու ապրել նորովի
24-ամյա Գոհար Գեղամյանը 22 տարեկան էր, կյանքի ամենակարեւոր փուլերից մեկում, երբ նպատակակետին հասնելու ճամփին էր, ընդունվում էր իր երազած ԲՈՒՀ-ն ու պարզվեց քաղցկեղ ունի։ Սարսափելի հիվանդության դեմ պայքարը ծանր էր, սակայն ինքնաճանաչման ու կյանքը նորովի արժեվորման մի փուլ էր, որից հաղթանակած դուրս եկավ։ Գոհարի երկխոսությունն իր հիվանդության հետ պայքարի մի մասն է եղել, որը կարող…
Կանանց պայքարը․ հետահայաց նամակներ
Հաշմանդամությունը դատավճիռ չէ, բայց ամեն օր պետք է պայքարես քո լիարժեք կյանքի համար․ «Հայաստանը բարդ երկիր է խուլի համար, ոչ մի մատչելի միջավայր, հարմարություն չկա: Մարդիկ կարծես բացառել են մեզ ու չեն էլ մտածում՝ իսկ մենք ինչպե՞ս ենք խանութ գնում, հիվանդանոց, թատրոն, կինո: Լսողները նույնիսկ չեն էլ պատկերացնում, որ այլ երկրներում այս ամենը հնարավոր…