Dual discrimination. The struggle of women with disabilities
English below
ქალთა ბრძოლა
წარსულის ამსახველი წერილები
31 წლის გოჰარ ნავასარდიანს მოზარდობის პერიოდში ავადმყოფობისა და არასწორი მკურნალობის შედეგად საყრდენ—მამოძრავებელი სისტემის ფუნქციის პრობლემები შეექმნა. მიუხედავად ამისა, გოჰარი თავისი მიღწევებითა და ურყევი ოპტიმიზმით ამტკიცებს,რომცხოვრებაში ვერანაირი დაბრკოლება ვერ შეაჩერებს ადამიანს მიზნის მისაღწევად.
„ზამთარი იყო, როდესაც ერთმანეთი „გავიცანით“. მახსოვს იმ დღეს პირველად მოთოვა. მამამ ის სახლში მოიყვანა და გაგვაცნო. 14 წლის ვიყავი. მე ის უხალისოდ მივიღე, თუმცა შემდეგ, როცა ეზოში ჩავედით და საშუალება მომეცა, დიდი ხნის შესვენების შემდეგ ბოლოს და ბოლოს გამოვსულიყავი და თოვლით მეთამაშა, მივხვდი, რომ „ლავი -Love“ ბევრ უპირატესობას მაძლევდა.
„Love“ ჩემი ეტლია, ჩემი სიყვარულია და ჩემი არსის ნაწილი.
როდესაც ვამბობ გოჰარს, მას ეტლის გარეშე ვერ წარმოვიდგენ. ეტლი თავისუფლებას მაძლევს და თუ პირველ დღეები ვეკამათებოდით ერთმანეთს, შემდეგ ყველაფერი გადავლახეთ. ვერ ვიტყვი, რომ თავიდანვე დავმეგობრდით, მაგრამ მივხვდით, რომ ერთად უნდა გვეცხოვრა. ჩემს ეტლთან ერთად ბევრი განსაცდელი გამოვიარე, მაგრამ, ძირითადად, „განსაცდელების“ დროს მეცინება. მახსოვს, ერთხელ ჩემს დასთან ერთად ყოფილი მალიბუს ტერიტორიაზე ვიყავით, პროექტ „მთის გოგოს“ გადაღებებში ვმონაწილეობდი. პარკი ნახევრად დანგრეულ მდგომარეობაში იყო, სამშენებლო სამუშაოები მიმდინარეობდა და დიდი ორმო ვერ შევამჩნიეთ, რომელშიც მალევე აღმოვჩნდი. გამვლელები პანიკაში ჩავარდნენ და ჩემს დახმარებას ცდილობდნენ, მე კი გემრიელად გამეცინა როგორც ორმოში ჩავარდნაზე, ისე ხალხის შეშინებულ მზერაზე.
ყველა ჩემს ფიქრს, ფანტაზიას, ყველაფერს ჩემს ეტლს ვუკავშირებ. ჩემი მეგობრებიც ასე აღმიქვამენ. იყო დრო, როცა მეგობრები მპატიჟებდნენ სადმე და არ ითვალისწინებდნენ ჩემი ეტლის არსებობას. ადგილზე რომ მივდიოდი, ვხვხდებოდი, რომ ჩემთვის მიუწვდომელი გარემო იყო, ვერ ავდიოდი, ვერაფერს ვახერხებდი. ახლა კი ვიცი, რომ ჩემი მეგობრებიც ასე აღმიქვამენ.
„ადამიანების სახის გამომეტყველებით ყოველთვის ხვდები, რას გრძნობენ შენ მიმართ, როდესაც ეტლში გხედავენ“.
არიან ადამიანები, რომლებსაც ვეცოდები, არიან ისეთები, რომლებიც ჩემით აღფრთოვანებულნი არიან. დიდი ხანია, რაც შევწყვიტე რეაქციებზე ყურადღების მიქცევა. არიან ადამიანები, რომლებიც პირველად მხედავენ და ამბობენ: ვაიმე, რა ლამაზი გოგოა, მაგრამ ეტლში რატომ არისო? თუმცა ეგ მხოლოდ პირველ წუთებში,შემდეგ კი როცა იგებენ ჩემი ზეაქტიური „ლაიფსთაილის“ შესახებ, ხვდებიან, რომ ეტლი მხოლოდ საშუალებაა.
განსაცდელების რომ ვამბობ, არ ვგულისხმობ მხოლოდ ეტლიდან გადმოვარდნას, არამედ ხალხის დამოკიდებულებას ეტლით მოსარგებლის მიმართ.
ეს განსაკუთრებით მაშინ გახდა ცხადი, როცა უნივერსიტეტში ჩასაბარებლად ვემზადებოდი. ირონია ჯერ კიდევ უნივერსიტეტში ჩარიცხვამდე დაიწყო. მისაღებ გამოცდაზე მივედი და მახსოვს, ქალი, რომელიც შესაბამის საბუთებს იღებდა, დედაჩემს უყურებდა და ელაპარაკებოდა. ყველაზე გასაკვირი კი ის არის, რომ ჩემზე ბავშვის ხმით ჰკითხა დედას, იცის თუ არა „თავად“, სად მოვიდა და იცის თუ არა, რომ გამოცდები უნდა ჩააბაროს. დედა კი უხსნიდა, რომ „მას“ ლაპარაკი შეუძლია და ეს კითხვები „მას“ უნდა დაუსვან. მაგრამ ერევნის სახელმწიფო უნივერსიტეტი უკვე მზად იყო ჩემთვის: ააგეს პანდუსი, გაკვეთილები მესამე სართულიდან პირველ სართულზე გადაიტანეს სპეციალურად ჩემთვის. მახსოვს მხოლოდ ერთი შემთხვევა, როდესაც ერთ-ერთმა ლექტორმა თქვა, ვინ არის ის ინვალიდი, რომლის გამოც მესამე სართულიდან პირველზე მიწევს ჩამოსვლაო. მაგრამ მე იმდენი კარგი კურსელები მყავდა, რომ ყველა პრობლემა მოაგვარეს …
ჩემს კურსელებს იმდენჯერ უჩხუბიათ ტაქსის მძღოლებთან, რომლებიც ეტლის გამო უარს მეუბნებოდნენ სახლში წაყვანაზე, როგორ ზრუნავდნენ ჩემზე. ოპერაციის გამო რამდენიმე თვის დაგვიანებით მივედი ლექციებზე, იქამდე ფეისბუქზე მწერდნენ და სახლშიც მოდიოდნენ. კურსელების მხრივ ნამდვილად გამიმართლა, ისინი რომ არა, ვერ გადავლახავდი იმ სირთულეებს, რომლებიც უნივერსიტეტში სწავლის დროს მქონდა.
ტაქსის მძღოლებთან პრობლემა საბოლოოდ მოვაგვარე მაშინ, როდესაც ერთხელ მძღოლმა ყოველგვარი თავაზიანობის გარეშე მითხრა, რომ ჩემი გადმოსვლის შემდეგ მანქანა ქიმწმენდაზე უნდა წაიყვანოს. მოთმინების ფიალა ამევსო, სახლში მივედი და ვთქვი, რომ სანამ მანქანა არ მეყოლება, უნივერსიტეტში არ წავალ. ჩემებმა მანქანა ვალენტინობის დღეს მიყიდეს და ვფიქრობ, რომ ეს საუკეთესო საჩუქარია, რაც კი ოდესმე მიმიღია. ავტომობილის მართვამ ახალი დამოუკიდებლობა მომცა, ამიტომ ჩემს მანქანასაც Love დავარქვი, რადგან ეს ახალი სიყვარულია და თავისუფლების ახალ შესაძლებლობებს მაძლევს.
შშმ ქალის შეყვარება არ არის რთული, ურთიერთობის დაწყებაა რთული და სარისკო, განსაკუთრებით ჩვენს საზოგადოებაში არსებული სტერეოტიპების პირობებში. მაგრამ იცი, მე ყოველ ახალ გამოწვევას პოზიტიურად ვხვდები, მიყვარს სტერეოტიპების დაძლევაში ადამიანების დახმარება. მიყვარს ბრძოლა და შემდეგ უკვე შედეგის დანახვა.
სპორტი ჩემთვის ჰობია, სპორტის მეშვეობით დადებითი ენერგიით ვივსები, დაგროვებულ ნეგატიურ ენერგიას კი ვუშვებ. ბევრს ვმოგზაურობ და ვხედავ, რომ იმ ქვეყნებში, სადაც ვყოფილვარ, სახელმწიფო თითქმის ყველაფერს აკეთებს შშმ ქალებისთვის, მათთვის ყველაფერი ადვილია, მაგრამ მე მიყვარს ჩემი ქვეყანა და ბრძოლა ჩემთვის პრობლემას არ წარმოადგენს, პირიქით, ამით სიამოვნებას ვიღებ. ზუსტად ვიცი, რომ არ არსებობს დაბრკოლება, რომელსაც ვერ გადავლახავ.
ჩემი ცხოვრების წესი ბევრს აოცებს, ჩემი სპორტით გატაცება კი სულ სხვა რეაქციას იწვევს. ეს არის ერთადერთი, რისი გაკეთებაც შემიძლია განუწყვეტლივ, დაღლილობის გარეშე. ბოლო რამდენიმე წელია ფეხბურთით ვარ გატაცებული, ჩვენი გუნდის ყველა ბიჭს ვიცნობ, პირადად გავიცანი, მაისურები მაჩუქეს, გოლიც კი მივიღე საჩუქრად ერთ-ერთ მატჩზე.
ფეხბურთთან დაკავშირებულ დიდ მიზანს უკვე მივაღწიე: ჩამოვაყალიბე სამი წლის მქონე შშმ გულშემატკივრების კლუბი. ჩვენი სურვილია გავხდეთ უეფა-ს ოფიციალური პარტნიორი და შევუერთდეთ მათ კლუბს, სახელწოდებით Café center for Access to Football in Europe. ამ ცენტრის მიზანია სტადიონებზე შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე გულშემატკივრებისთვის ხელმისაწვდომი გარემოს, ტიფლო თარგმანის (მხედველობის პრობლემის მქონე პირებისთვის) და ხელმისაწვდომობის სხვა პირობებით უზრუნველყოფა.
ო, დამავიწყდა, ახლა ჩემი არსის ნაწილი არა მხოლოდ ჩემი ეტლია, არამედ ფეხბურთიც.
მე ვარ, ჩემი ეტლი და ფეხბურთი. ჩვენ სამნი ერთი მთლიანობა ვართ“.
ავტორი: კუშანე ჩობანიანი
ფოტოები ვაღინაკ ღაზარიანისა
Thirty-one-year-old Gohar Navasardyan faced locomotor problems during adolescence because of illness and incorrect treatment. However, Gohar proves with her achievements and unbreakable optimism that no obstacle in life can stand in the way of achieving her goals.
“From the facial expression of people, you understand what they feel toward you when they see you in a wheelchair. There are people who pity, there are people who admire. I stopped paying attention to feedback a long time ago.
It is not difficult to fall in love with a woman with disabilities, starting a relationship is difficult and very risky, in the conditions of stereotypes in our society. But you know, I have a positive attitude to every new challenge, I like to help people overcome stereotypes, I like to fight and then see the result.”
Thirty-one-year-old Gohar Navasardyan faced locomotor problems during adolescence due to illness and incorrect treatment. However, Gohar proves with her achievements and unbreakable optimism that no obstacle in life can stand in the way of achieving her ambitions.
“We met in winter. I remember the first snow of that year. My father brought him home and introduced us. I was 14 years old and reluctantly accepted him, but then, when we went out to the yard, and I finally had the opportunity to go out and play snowball after a long break, I realized that “Love” gave me a many advantages․
“Love” is my wheelchair, a love, a part of my nature.
When I say Gohar, I can’t imagine Gohar without a wheelchair. The wheelchair gives me freedom, and if we argued with each other the first few days, then we overcame all that [arguments]. I won’t say that we became friends initially, but we understood that we had to live together. My wheelchair and I overcame a lot of hardship, but I mostly laughed during the “hardship.” I remember we were in the former Malibu [name of a local cafe] area with my sister, and I participated in the shooting of the “Mountain Girl” project:
- The park was in a half-ruined state.
- There were construction works at that time.
- We did not notice the giant pit where I soon found myself.
And while the passers-by tried to help me in panic, I had a good laugh both at my being in the pit and at the frightened faces of people.
I associate all my thoughts, imagination, and everything with my wheelchair. My friends also see me like that. There was a time when my friends invited me to a place and did not consider the presence of my wheelchair. I got to the place and saw that it was an inaccessible environment; I couldn’t go up, I couldn’t do anything. And now I know that my friends perceive me that way too.
From the facial expression of people, I could understand how they felt about you when they saw me in a wheelchair.
Some people pity: some people admire. I stopped paying attention to feedback a long time ago. Some people see me for the first time and say how beautiful I am, but why am I in a wheelchair? That’s the first few minutes, but when they learn about my hyperactive “lifestyle,” they understand that the wheelchair is just a means.
When I say hardship, I don’t only mean falling from a wheelchair, but people’s attitude toward someone who moves with a wheelchair.
It became particularly obvious when I was preparing to enter university. The comedy started even before I was admitted to the university. I went to the entrance exams, and I remember the woman accepting the relevant documents was looking at my mother and talking to her. The most surprising thing was that she was asking my mom whether I knew where I was and if I knew that I should take exams with a childlike voice. Mom answered that “she” can speak and that questions should be given to “her.” But the YSU was already prepared for my visit – they built a ramp, and the classes were moved from the third floor to the first floor, especially for me. I remember only one instance when one of the professors asked who that disabled person was, because of whom I had to go down from the third floor to the first. But I had so many good classmates who solved all the problems…
What fights my classmates had with taxi drivers who refused to take me home because of my wheelchair, how caring they were to me. Because of the surgery, I went to the classes a few months late, and until then, they wrote to me via Facebook and even once visited me at home.
I am fortunate about them. If not for my classmates, I wouldn’t have been able to overcome my difficulties during my university years.
I finally solved the issues with the taxi drivers when one driver said he should take the car to dry cleaning after I left without effort to be sensitive. My patience ended; I came home and said I wouldn’t go to university if I didn’t have a car. They [family members] bought me a car on Valentine’s Day, and I think it’s the best gift I could ever get. Driving brought me new freedom; I also named my car Love because it’s a new love and gives me new freedom opportunities.
It is not difficult to fall in love with a woman with disabilities; starting a relationship is difficult and very risky in the conditions of stereotypes in our society. But you know, I have a positive attitude to every new challenge, I like to help people overcome stereotypes, and I like to fight and then see the result.
Sport is my hobby; I get energized and discharge the negative energy accumulated.
I travel a lot, and I see that in the countries where I have been, the state does almost everything for women with disabilities; it is easy for them; but I love my country, and fighting is not a problem for me; oppositely, I enjoy it. I know clearly that there is no challenge I cannot overcome; it doesn’t exist.
My lifestyle surprises many people, and the fact that I do sports causes a different reaction. It is the only thing I can do non-stop without getting tired. For the last few years, I have been obsessed with football. I know all the boys on our team; I have met them in person, and they gave me sports shirts as a gift; I was even gifted a goal during one of the matches.
I have already achieved a big goal related to football – I registered my three-year-old club for disabled fans. We want to become an official partner of UEFA and join their club called Café Center for Access to Football in Europe. This center aims to provide an accessible environment for fans with disabilities in stadiums, Braille (for people with visual impairments), and create other accessibility conditions.
Oh yes, I forgot, now part of my nature is not only my wheelchair but also football.
I, my wheelchair, and football: three of us are a whole.
Author: Kushane Chobanyan
Photos by Vaghinak Ghazaryan