Being deaf is not a stigma, we are also the citizens of this country, like others.

English below 

ქალთა ბრძოლა

წარსულის ამსახველი  წერილები

“მახსოვს, მზიანი დღე იყო. გაზაფხულის ერთ-ერთი თბილი დღე. დედაჩემი ნაწნავს მიკეთებდა, ჩემიძმა კი ჩვენს გვერდით თამაშობდა. მან ჩემს ძმას რაღაც უთხრა.  დედაჩემის ხმა იყო ბოლო ხმა, რომელიც მოვისმინე. ამის შემდეგ „სმენის სამყარო“ ჩემთვის რაღაცნაირად დაიხურა. ბავშვობისხმა ჩემთვის ყოველთვის ბუნების ხმასთან ასოცირდება, არც ვიცი რატომ”.

გრეტა ავაგიანი სმენის პრობლემის გარეშე დაიბადა, თუმცა 11 თვის ასაკში სმენის ნერვის დამბლადაუდგინდა, რის გამოც მცირე პრობლემები შეექმნა. ის ხშირად აოცებს უცნობებს, როდესაცსაუბრობს ხმამაღლა, შემდეგ კი ჟესტებით იწყებს კომუნიკაციას. ადამიანებს უკვირთ, როდესაციგებენ, რომ სმენადაქვეითებულია, მაგრამ ლაპარაკი შეუძლია.

„…რვა წლამდე მეტ-ნაკლებად მესმოდა, შემდეგ  სმენის აპარატი შევიძინეთ, რომელსაც სულვეჩხუბებოდი,  ვერ ვეგუებოდი. შინუჰაირში, სადაც დავიბადე, უდარდელი ბავშვობა მქონდა. არმახსოვს, რომ მეგობრებთან კომუნიკაციის რაიმე პრობლემა მქონოდა. ადრე მათთან ზეპირადვურთიერთობდი და ახლაც შემიძლია ლაპარაკი, მაგრამ შეცდომებს ვუშვებ. ანუ მე არ მესმის, მაგრამ ვლაპარაკობ  და საერთოდაც, არ მელაპარაკა, მუნჯი ხომ არ ვარ.

სიტყვა მუნჯი არის ბარიერი ჩვენსა და თქვენს, სმენის პრობლემის არ მქონე ადამიანებს  შორის. ვინ თქვა, რომ ყრუ ადამიანი მუნჯიცაა, აბა ჟესტები, დაქტილოლოგია…

მე-4 კლასამდე სკოლაში დავდიოდი, მერე ნებაყოფლობით ვთქვი უარი განვაცხადე სკოლაში სიარულზე, რადგან მასწავლებლები გაკვეთილს სათანადოდ ვერ მიხსნიდნენ, სმენადაქვეითებულ ადამიანთან  მუშაობა არ იცოდნენ. ეს გახდა ერევანში საცხოვრებლად გადასვლის მიზეზი.  დავიწყე სწავლა  სმენის პრობლემების მქონე ბავშვთა სკოლაში და დაიწყო ახალი პერიოდი ახალიგანსაცდელებით, თუმცა  საინტერესო. გზაზე შემხვედრ დაბრკოლებებს  არ გავურბივარ, თვალებს არვხუჭავ, ვცდილობ, გადავლახო ყველა დაბრკოლება, მოვაგვარო, ვიბრძოლო.  მიუხედავადდაბრკოლებებისა,  ასე ბრძოლით გადავწყვიტე უნივერსიტეტში ჩაბარება.  ბაკალავრიატისსპეციალობად სურდოპედაგოგიკა  ავირჩიე,  ახლა კი მაგისტრატურაზე, ფსიქოლოგიას  ვსწავლობ. მინდა მქონდეს ბავშვთა ცენტრი, სადაც ამ ორი პროფესიის შერწყმით შევძლებ ბავშვებისდახმარებას. გრეტა ყველას ზეპირად  ელაპარაკება. ოჯახის წევრები ჟესტების ენას არ ფლობენ. ბავშვობაში გრეტასთვის ფორტეპიანო  იყო ბგერების სამყაროსთან დამაკავშირებელი რგოლი. როდესაც მთელი ძალით ურტყამდნენ კლავიშებს, ძალიან ბუნდოვნად ესმოდა ხმები.

იცით, პატარა და დიდ ქალაქებს შორის არის სხვაობა. ითვლება, თითქოს დიდ ქალაქში უფროწარმატებულნი და განათლებულნი უნდა იყვნენ, ბევრი რამის  მნახველნი, მრავალმხრივადგანვითარებულნი.  სასაცილოა, მაგრამ ერევანში უფრო მეტი პრობლემა შემექმნა, ვიდრე ჩემსმშობლიურ კუთხეში.  აქ ჩვენი, ანუ სმენადაქვეითებულების მისაღებად მზად არ არიან. ჩემს სოფელში მე ერთადერთი ყრუ ვიყავი, მაგრამ არავინ დამცინოდა, გულს არავინ მტკენდა.

ერევანში რომ ჩავედით, 12 წლის ვიყავი და იმ ასაკში ჩემი ადგილის დასამკვიდრებლად ბრძოლა მომიწია. ამ დიდ ქალაქში ადამიანები სმენადაქვეითებულს  ართმევენ კუთვნილ ადგილს, ცხოვრებას, სამუშაოს.

სომხეთი ყრუ ადამიანისთვის  რთული ქვეყანაა, არ არის ხელშემწყობი,  კომფორტული გარემო,  არარის შესაბამისი პირობები. ხალხმა თითქოს გაგვრიყა და არც კი ადარდებთ, თუ როგორ დავდივართმაღაზიაში, საავადმყოფოში, თეატრსა და კინოში. ადამიანს, რომელსაც სმენის პრობლემა არა აქვს, ვერც კი წარმოუდგენია, რომ სხვა ქვეყნებში ეს ყველაფერი შესაძლებელი გახდა ყველაზე უბრალო და ჩვეულებრივი ინსტრუმენტების გამოყენების მეშვეობით.   ვისურვებდი, რომ ხმის უფლებაგვქონდეს, ხელისუფლების წარმომადგენლებთან საუბრის შესაძლებლობა, ხალხთან საკითხების განხილვის საშუალება. ჩვენ შეგვიძლია ბევრი რამის შეცვლა, თუ ვისაუბრებთ იმაზე,  რა არისმნიშვნელოვანი და რა არა.

ოდესმე დაფიქრებულხართ, მაგალითად, სმენადაქვეითებული ორსული ქალი როგორ ეკონტაქტებაექიმებს, როდესაც ადგილზე სურდოთარჯიმანი  არ არის არც კონსულტაციისას და არც მშობიარობისდროს.

ცხადია, მხოლოდ ცალმხრივად არ ვსაუბრობ, არა, ყრუმ თავადაც უნდა გააკეთოს ყველაფერი, რომგანვითარდეს, მიიღოს განათლება და ეს ყველაფერი ოჯახიდან უნდა მოდიოდეს  და პარალელურად კი  სკოლასთან და სახელმწიფოსთან მუშაობით, ხელმისაწვდომი განათლებით უზრუნველყოფით.

მის ინსტაგრამის გვერდს xul-axchik (ყრუ გოგონა) ჰქვია, რადგან „ასეთი სახელი  ჯერ არშემხვედრია, უნიკალურია.  ვერასდროს ვეგუებოდი სმენის აპარატს“.

“ამით ნათქვამია ყველაფერი — მე ვარ ადამიანი, რომელიც სმენადაქვეითებულია, რომელსაც უამრავი მიზანი, ოცნება და განცდა აქვს.  ეს საუკეთესო პლატფორმაა სმენის პრობლემის მქონე ადამიანების გამოსავლენად,  ჩვენი თავის უკეთ გასაცნობად, საკუთარ თავზე სასაუბროდ.  ვუზიარებადამიანებს სხვადასხვა ისტორიებს, ვწერ ლექსებს, ვიხსენებ სასაცილო შემთხვევებს, ვაზროვნებ.

სმენდაქვეითებული ადამიანის შეყვარება არჩევანისა და გამბედაობის საქმეა. სასაცილოა, რომ ესსაკითხი, რომელიც ბევრ განვითარებულ ქვეყანაში დიდი ხანია არც განიხილება, ჩვენს ქვეყანაშიკვლავ აქტუალურია. მახსოვს შემთხვევა, როცა სმენის პრობლემის არმქონე ბიჭსსმენადაქვეითებული გოგონა შეუყვარდა, თუმცა დედამისი მათი ერთად ყოფნის წინააღმდეგი აღმოჩნდა. ამის გამო, ბიჭმა ისეთ გოგოზე იქორწინა, რომელსაც სმენის პრობლემა არ ჰქონდა. მათ სმენადაქვეითებული ბავშვი შეეძინათ. ასე რომ, ნამდვილად არჩევანის საკითხია.

იცით, ლაპარაკის შესაძლებლობის არქონა ყველაზე დიდი სირთულეა.

ყოველთვის ვერ გეყოლებათ გვერდით თარჯიმანი, რომელიც სრულად წარმოაჩენს იმას, რაც სხვებსარ ესმით. მართალია,  შემიძლია წერილობით წარმოვადგინო სათქმელი, მაგრამ აქ სხვაპრობლემაა: ხალხმა დაკარგა მოთმინების, ერთმანეთის მხარდაჭერის, ლოდინის უნარი. ყველასეჩქარება. ჩქარი ცხოვრების დროს  უგულებელყოფენ აწმყოს, რომელშიც ბევრია  პატარა და ლამაზისიამოვნებები, სიცოცხლის  ნათელი ფერები.

თუ მკითხავენ, რა არის ყველაზე დიდი სირთულე  სმენადაქვეითებულისთვის, ვუპასუხებ: საზოგადოების მხრიდან მიუღებლობა.

ერთხელ, მახსოვს, სამსახურში მოწყობის მიზნით  გასაუბრებაზე მივედი, მითხრეს: უკაცრავად, ყრუთანამშრომელს არ ვიღებთ, თქვენ მუნჯი ხართ, როგორ აგიყვანოთ სამსახურში? ნეტავ როდის ისწავლიან ადამიანები თავიანთი ლექსიკური მარაგიდან სიტყვების „ყრუ“ და „მუნჯის“ ამოღებას?

სმენადაქვეითებულობა სტიგმა არ არის, სხვების მსგავსად  ჩვენც ამ ქვეყნის მოქალაქეებივართ.

მე არ ვარ ცხოვრებაზე ნაწყენი იმის გამო, რომ სმენა წამართვა, არამედ მადლიერი ვარ.

ავტორი: კუშანე ჩობანიანი

ფოტოები ვაღინაკ ღაზარიანისა

I remember it was a sunny day, one of those sunny days just getting warm. My mom was braiding my hair, and my brother was playing by our side. While braiding, my brother said something. My mother’s voice was the last sound I heard. After that, the world of sound was somehow closed off for me. I always associate the sound of childhood with the sound of nature, I don’t know why.

Greta Avagyan was born with no hearing disability, but when she was 11 months old, they diagnosed her with auditory neuropathy spectrum disorder, causing minor problems. She often surprises the strangers, when she speaks loudly, then starts communicating with gestures. They get surprised to learn that she is deaf, but is able to speak.

․․․Before I was eight I had some level of hearing, then we bought a hearing device, I would feel uncomfortable with. I have had a carefree childhood in my birthplace Shinuhayr. I don’t recollect me having any problems to communicate with my friends. I was contacting with them verbally, I am able to speak now, but I make palatal mistakes. Hence, I don’t hear, but I do speak. There is another aspect to it, even If I would not speak, I am not dumb.

The word “dumb” is a barrier between us and you – those who can hear. Who said that the deaf person is speechless, what about sign language, and body language…!

I attended school till grade 4, then I refused to go at my will, as the pedagogues were not able to properly convey the lesson, they didn’t know how to work with a deaf person. That’s why I moved to Yerevan. I was admitted to a school for children with hearing impairment and a new period started full of hardships, still interesting. I don’t avoid stones on my way, I don’t close an eye, I overcome every stone, I refine it, and fight. Hence, I decided to fight to get to the university despite the constraints. For my BA studies I chose the field of surdopedagogy, and now I am studying psychology at Master’s level.

I want to have a child center to help the children by combining these two specializations.

Greta speaks verbally with everyone. The family members do not know the sign language.  In her childhood, the piano was the ring connecting Greta to the world of sound, when someone would hit hard on the piano keyboard, she could vaguely hear the sounds.

Do you know that there is a difference between town and a city. It seems that larger cities should have been more progressive and sophisticated, more informed and layered. It is funny, but I have encountered many more problems in Yerevan, where they are not ready to accept us – the deaf – more than in my birth town. I was the only deaf in our village, but no one was making fun of me or huffing me.

We moved to Yerevan, I was 12 and I had to fight for my place at that age. In this large city people would snatch the deaf person’s corner, life, and job.

Armenia is a challenging country for a deaf person – no accessible environment, no adjusted facilities. People seem to have excluded us, they don’t think of how we are getting to a shop, hospital, theatre, and cinema. Those who hear don’t even imagine that in other countries all this is made possible through simple and basic instruments. I would like us to be given voice, opportunity to talk to the government officials, and chances of discussing with people. We can change so many things my talking about important and unimportant things.

Have you ever thought, for instance, how a deaf pregnant woman communicates with the doctors, when there is no sign interpreter during consultative meetings or delivery. I don’t mean one party only, no, the dead persons should take efforts to educate themselves, to evolve, and everything starts with the family, then it should be paired with school and government interventions to provide accessible education.

With all being said – I am a deaf human, with own goals, dreams, and feelings. It is a good platform to identify those with hearing ability, to get to know us better and tell about yourself. I share stories with people, I write poems, react to funny stories, and reflect.

Falling in love with a deaf person is a choice and matter of courage. It is funny that while this issue is not a matter of consideration in advanced countries, it is still topical in our country. A case comes to my mind, when a guy who could hear fell in love with a deaf girl, but his mother was against their union, and the guy married a girl who could hear. Both could hear, but they gave birth to a deaf child – well, then, it is really a matter of choice.

You know, the biggest challenge is being voiceless. You don’t always have a translator by your side to be able to properly represent you, explain what they don’t comprehend. Well, I can tell my point verbally, but there is another aspect to it – people have somehow lost their ability to abide, provide mutual support, and wait – everyone is in a hurry. They are in a hurry to live, while neglecting the present, which encompasses small and nice enjoyments and bright colors of life.

I remember, once, I participated in a job interview, when I was told, “sorry, we don’t recruit deaf people, you are dumb, how can we hire you! Well, when should people learn to exclude the words deaf and dumb, remove them from their vocabulary.

Being deaf is not a stigma, we are also the citizens of this country, like others.

Author Kushane Chobanyan

Photos by Vaghinak Ghazaryan